Paranoid Kişilik Bozukluğu

Paranoid kişilik bozukluğu, yoğun güvensizlik ve paranoya ile karakterize edilen bir ruhsal sağlık sorunudur. Bu bozukluk, kişinin başkalarına kötü niyetli davranışlarda bulunacakları endişesiyle sürekli şüphe içinde yaşamasına neden olur. Kişi, somut bir neden olmaksızın başkalarının kendisine zarar vermek ya da aldatmak istediğine inanabilir.

Paranoid düşünceler, sağlıklı bireylerdeki ara sıra görülen şüpheci tutumların ötesine geçer ve bireyin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Günlük yaşamın işlevselliğini bozarak kişinin sürekli tetikte olmasına yol açar. Bu durum, bireyde uzun vadede yorgunluk, gerginlik, huzursuzluk, öfke ve endişe gibi duyguların artmasına neden olabilir.

Paranoid kişilik bozukluğu olan bireyler, genellikle güven problemi yaşadıkları için başkalarıyla yakın ilişkiler kurmakta zorlanırlar. Bu bozukluk, çoğunlukla çocukluk veya ergenlik döneminde başlar ve erkeklerde daha sık görülür. Toplumda görülme oranı %2,3 ila %4,4 arasında değişmektedir.

Paranoid Kişilik Bozukluğunun Nedenleri

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, paranoid kişilik bozukluğunun ortaya çıkmasında biyolojik ve psikolojik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Şizofreni veya sanrısal bozukluğu olan yakın akrabaların varlığı, genetik bir yatkınlık olabileceğine işaret eder. Ayrıca, çocukluk döneminde yaşanan fiziksel veya duygusal travmaların bu bozukluğun gelişimine katkıda bulunabileceği öne sürülmektedir.

Paranoid Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireylerde aşağıdaki belirtiler görülebilir:

Başkalarının sadakatinden veya güvenilirliğinden sürekli şüphe duyma,

Kendisinin sömürüldüğüne ya da aldatıldığına inanma,

Kin tutmaya yatkınlık,

Eleştirilere karşı aşırı hassasiyet,

Kendi kişisel bilgilerini paylaşmaktan kaçınma,

Başkalarının iyi niyetli davranışlarında gizli anlamlar arama,

Zararsız davranışları hakaret olarak algılama ve aşırı tepki gösterme,

Eşlerinin veya partnerlerinin sadakatsiz olduğuna inanma,

Tartışmalarda hata kabul etmeme ve daima haklı olduğuna inanma,

Sebepsiz yere huzursuzluk hissetme,

Düşmanca, inatçı ve tartışmacı tutumlar,

Farklı gruplara karşı önyargılı yaklaşım sergileme.

Paranoid Kişilik Bozukluğunun Tedavisi

Paranoid kişilik bozukluğunun tedavisi mümkündür; ancak, bu bireylerin genellikle kendilerinde bir sorun olduğunu kabul etmemeleri tedaviye başlamalarını zorlaştırabilir. Tedavi sürecinde, terapistin birey ile güven ilişkisi kurması çok önemlidir.

Psikoterapi, bu bozukluğun tedavisinde en sık tercih edilen yöntemdir. Tedavide; bireyin güven duygusunu geliştirmek, sosyal becerilerini artırmak ve öz saygısını güçlendirmek hedeflenir.

İlaç tedavisi genellikle tercih edilmez, çünkü ilaçlar paranoyayı artırabilir. Bununla birlikte, bireyde depresyon veya anksiyete gibi ek rahatsızlıklar varsa ilaç tedavisi kullanılabilir.

Kaynaklar

Cleveland Clinic

Wikipedia

Healthline